طبیعت،فضایی برای پرورش اندیشه هایی نو و خلاق

امیر یوسفیان اهری:آمار افسردگی با سرعت بسیاری رو به افزایش است،بیماری های روانی فراگیر گشته و خلاقیت و اندیشه ی مستقل از بیشتر نوجوانان و جوانان ما سلب گشته است.این همه ی آنی است که بیشتر روانشناسان و عصب شناسان و کارشناسان بر آن اذعان دارند.

«به کجا می رویم؟»،به راستی به کجا می رویم؟

چگونه کودک امروزی فردا می خواهد ذهنی مستقل داشته باشد،با حضور یک پشتیبان که به او دیکته کند که چه کاری را انجام دهد و چه کاری را انجام ندهد،یا با زندگی در یک آپارتمان 50 متری که حتی نمی تواند هیجانات خویش را ابراز کند و آسیب دیدن هیجانات یعنی آسیب به خرد، و آسیب به خرد همانا آسیب به عقلانیت است.

آیا رواست کودکان را در شرایطی استرس زا قرار دهیم؟آیا ما در دیروز بدین اندازه  تست،المپیاد،مسابقه و .... داشتیم؟چگونه است که دانش آموزان و دانشجویان دیروز انسان هایی قوی بودند که هنوز هم که هنوز است دل بسیاری از آن ها برای وطن می تپد،اما امروز چه،آیا سودای مهاجرت به خارج از کشور میان بسیاری از دانشجویانمان تبدیل به یک اپیدمی نشده است.

غولی به نام رقابت کودکان ما را نسبت به یکدیگر بدبین کرده است و این کودکان به چشم رفیق یکدیگر را نمی نگرند.به کارگیری نمره،دادن ستاره،جایزه،مقایسه،رتبه بندی و نظایر آن،پیامدهایی همچون حسد و خودبینی به همراه  می آورد و آثار ناگواری را در عرصه های سازگاری اجتماعی،همکاری وهمفکری در پی دارد.به برندگان حس برتری کاذب می دهد و اعتماد به نفس را در بازندگان می کشد و شاید از همه بدتر،برندگان را برای همیشه گروگان برد خویش می کند.آنها دیگر کار تیمی را نمی آموزند و مسیر های ارتباط در اجتماعی را با بازی در محلات و کوچه ها فرا نمی گیرند.

کافیست به گذشته ی خودتان بازگردید،کدام فضاها و فعالیت ها را به یاد می آورید که تمام وجودتان را مملو از نوستالوژی یا احساس کند؟آنهایی که یک بزرگسال مدام حواستان را پرت میکرد و تذکر می داد و به تجربه کردنشان وادارتان می کرد؟یا آن دسته ای که با میل خود و بر اساس کنجکاوی و آزادانه انتخابشان کرده بودید.

اینجاست که باید از تجربه ی سیستم های آموزشی چون فنلاند الگو گیریم،همانی که دیروز خودمان داشتیم،بازی.کودکان را از بازی محروم نکنیم و بگذاریم زندگی را تجربه کنند.بازی نه یک امر مذموم است برای کودک،بلکه یک تمرین برای زندگی وی است.زمان و آزادی لازم را برای کودکان فراهم کنیم،نه در پشت میز و مانیتورها.در طی تحقیقی مشخص شده است که بازی های کامپیوتری فضایی است که کودکان می توانند با آزادی بیشتری در آنجا حضور داشته باشند و یک دیگری نمی تواند بگوید که چنین بازی کن و یا نکن،آری اینگونه است که استقبال کودکان از بازی های رایانه ای افزایش می یابد.اما آیا کودک یک موجود مجازی است و یا در آینده ای مجازی زندگی خواهد کرد؟به طور یقین که چنین نیست.

بگذاریم که کودکان با تجربه کردن در طبیعت یاد بگیرند،تجربه کنند آنچه را که برای زندگی لازم است.تجربه ای که در آن خبری از دیکته و فشارهای استرسی نیست.تجربه ای که در آن بازی با شن و آب و برف را طبیعی تجربه کنند نه در کنج کلاس ها.سرما را بچشند و گرما را دریابند،فریاد بزنند و با یکدیگر بازی کنند،صدای باد در گوششان بپیچد و زلالی آب را در جویبار ها نظاره گر باشند.دوستی با حیوانات را بیاموزند و حرکت ابرها و ریختن برگ ها برایشان خاطره بیافریند،میخ و چکش را در دست گیرند و درد را احساس کنند،از ماسه و برف اشکالی به وجود آورند و هنرشان را عرضه کنند تا فردای این سرزمین تهی از هنرمند نشود.صدای قمری و بلبل و زنگوله را گوش فرا دهند تا موسیقی روح و روانشان را صفا دهد.دوستی های کودکانه ای  که در طبیعت شکل می گیرد تنش و درگیری را بین آن ها کاهش می دهد.همراهی در ساختن بندی کوچک بر روی یک جوی آب،کندن یک چاله با همکاری یکدیگر و یا بر افروختن یک آتش به کمک همدیگر منجر به کاهش تنش شده و بجای دوی از هم یکدیگر را می جویند.بگذاریم محیطهایی چون حیدربابا شاعرانی چون شهریار را بپروراند.

مغز کودکی که تا سنین 11 تا 13 سالگی با بازی در طبیعت تکامل می یابد با قدرتی بسیار برای زندگی آماده می شود.فرصت حضور در طبیعت(محیطی امن در مقیاسی نسبی)را به کودکان بدهیم ،حتی شده برای یک روز.بگذاریم بدون دخالت ما در طبیعت بازی کنند و دنیای کودکانه خویش را با خاطراتی از طبیعت بسازند.این حضور،نسلی را تربیت می کند تا از محیط زیستش پاسداری کند،به جرات می توان گفت که اگر کودکان در طبیعت شادمانی و کودکی نکنند در بزرگسالی عشقی به طبیعت و تعهدی به محیطزیست نخواهند داشت.سال نویی همراه با حضور در طبیعت برای کودکان و خودتان آرزومندیم و این را از یاد نبریم که کودکان رفتار ما را به دقت زیر نظر دارند،پس مهر به طبیعت و جامعه را در رفتارمان به کودکان نشان دهیم.

 چاپ شده در دو هفته نامه گویا