گفت و گو با رئیس اداره ی محیطزیست شهرستان کلیبر

امیر یوسفیان اهری:سبزپوشانی که زندگی شان با حضور در طبیعت پیوند خورده است.قشری که مراقب آرامش طبیعت هستند و هرکجا که می خواهد استرس دست ساخت انسان به طبیعت وارد شود آنجا حضور می یابند تا منبع استرس را از محیطزیست دور نمایند.محیطبانان این سرزمین با وجود بسیاری از مشکلات در مسیر انجام وظایفشان با دقتی تمام طبیعت و محیطزیست جامعه را دیده بانی می کنند تا مبادا سودجویانی حقوق مردم را به یغما برند.

با توجه به قرار گرفتن پارک ملی ارسباران و منطقه ی حفاظت شده ی ارسباران در حوزه ی استحفاظی اداره ی محیطزیست شهرستان کلیبر گفت و گویی با رئیس اداره ی محیطزیست کلیبر انجام دادیم تا از وضعیت محیطزیست شهرستان کلیبر برایمان بگوید.

رضا کلانتری مدت ها لباس محیطبانی بر تن داشته است و سرد و گرم پیشه اش را تجربه کرده است و به عبارتی در میدان بوده است،با درد دوستان و همکارانش آشنا است و تلاشش این است با تزریق محبت و عشق در فضای کاری اش و همکاری مردم،راهی که قانون بر او تکلیف کرده است را با موفقیت و سربلندی بپیماید.

وی متولد شهرستان اهر است و مدرک کاردانی منابع طبیعی،کارشناسی جغرافیا و کارشناسی ارشد جغرافیا با گرایش اقلیم را در کارنامه ی خویش دارد.از سال 1387 در سازمان حفاظت محیطزیست مشغول به کار می شود و پیشتر با یونیفرم محیطبانی در ادارات محیطزیست اهر،کلیبر و هریس حضور داشته است.هم اکنون نیز ریاست اداره محیطزیست شهرستان کلیبر را بر عهده دارد و خودمانی به ما می گوید که برای عاشقان طبیعت پست سازمانی معنایی ندارد و همگی در یک رده به صیانت از محیطزیست مشغول هستیم.از سختی ها و زیبایی های کارش می گوید،از ارزش اکولوژیک منطقه که می گوید شوری وی را فرا می گیرد.کلانتری جوان به همراه همکارانش با توجه به اقلیم منطقه و تعداد اندک محیط بانان باید فشار مضاعفی را برای پر کردن خلا موجود تحمل کنند.در میان گفت و گویمان به سفید شدن موی صورتش از زمانی که این مسئولیت را به عهده گرفته است اشاره می کند و بسیار بر این تاکید دارد که حفاظت محیطزیست،همکاری مردم را می طلبد و خود و دوستانش را نماینده ی مردم برای حفاظت از اموال آن ها در عرصه های طبیعی و انسانی می داند.

دشواری ها و موانع پیش روی فعالیت اداره ی محیطزیست کلیبر را در چه چیزی می دانید؟

خب،این مورد را می شود چندین جانبه بررسی کرد.یکی از این موارد عدم آشنایی جوامع محلی با مقررات محیطزیستی است که البته بدین منظور کلاس هایی برگزار می شود،اما نیاز فراوانی به فرهنگ سازی داریم.از طرفی تداخل امور کار ما را دشوار می کند،تخریب مرتع و عدم تحدید اراضی،ساخت و ساز در اراضی ملی به صورت ناآگاهانه است.اگر حدود اراضی روستاها مشخص شود و دهیاران وظایف خویش را به خوبی انجام دهند مشکلات بسیاری در این زمینه بر طرف خواهد شد.در صورت آشنایی اهالی و دهیاران با موضوعات محیطزیستی که بار اصلی آن به دوش دهیاران است،تقابل ما با اهالی کمتر خواهد بود.البته با دوره های برگزار شده از سوی اداره ی محیطزیست برای دهیاران تا حدودی اوضاع بهبود یافته است،اما کافی نیست.خوشبختانه رویکرد فرمانداران فعلی محیطزیست شهرستان های کلیبر و خداآفرین با موضوع محیطزیست خوب است و همکاری آنان با اداره ی محیطزیست موجب پیشبرد امور در انجام حفاظت هرچه بهتر از محیطزیست شده است.

 بایستی در اینجا تشکری ویژه ای داشته باشم از دادگاه های شهرستان کلیبر و خداآفرین که هوای محیطزیست را به خوبی دارند و به پرونده های ما در اسرع وقت و بدون نوبت رسیدگی می کنند که البته قبلا چنین نبود و پس از دستورات و توجه ویژه ای که اخیرا مقام معظم رهبری نسبت به مسئله ی محیطزیست داشته اند،چنین فضایی ایجاد شده است.

آیا روستاهایی که در محدوده ی پارک ملی و منطقه حفاظت شده ی ارسباران هستند تهدیدی برای محیطزیست پارک ملی نیست؟

حدود پارک ملی ارسباران بیشتر شامل اراضی ملی می شود و فقط چندین روستا داریم که در منطقه ی حفاظت شده واقع شده است.اما در این مورد باید فلسفه ی وجودی ایجاد پارک ملی ارسباران و منقطه ی حفاظت شده میان اهالی تبیین شود.

همکاری مردم بومی و جنگل نشینان با شما چگونه است؟

خوشبختانه ما در ارسباران با پدیده هایی چون قاچاق چوب مواجه نیستیم و تخریب های نا چیزی برای مصارف محدود صورت می گیرد.توزیع نفت توسط اداره ی منابع طبیعی و گازرسانی تا حدودی موجب کاهش قطع درختان شده است و مشکل خاصی با جنگل نشینان در این رابطه نداریم.اما یکی از موضوعاتی که بسیار ما را درگیر خویش می کند مسئله ی شکار گونه ی شاخص کل و بز است.افزایش تعداد سلاح های شکاری و به خصوص اسلحه های شکاری خفیف موجود در منطقه ی حفاظت شده،بسیار به حیات وحش منطقه آسیب می رساند،این که چرا سلاح های شکاری خفیف به مردم با این تعداد واگذار شده است،خود جای بحث دارد.اصلا انسان چگون به خویش اجازه می دهد که یک گونه ی حمایت شده را شکار کند،نمی دانم. البته بیشتر سعی ما بر این است که از وقوع جرم پیشگیری کنیم،چرا که بعد از شکار یک گونه،حتی پس از جریمه فرد خاطی دیگر آن موجود به محیطزیست باز نخواهد گشت.

تناسب امکانات و نیرو در منطقه در چه وضعیتی است؟

تعداد نیرو در ارسباران به مانند همه ی نقاط کشور،کم است.البته طرح جدید سرباز محیطبان از نیروی انتظامی تا حدودی خلا موجود را پر کرده است.اما درباره ی امکانات زیرساختی،به تازگی پاسگاه های منطقه در چند نقطه نوسازی شده است،اما خب در شرایط ایده آل نیستیم،ولی نسبت به گذشته بر روی هم رفته وضعیت خوبی داریم.در حالت کلی محیطزیست جایگاهی چون سایر دستگاه های اجرایی ندارد،از مزایا و حقوق گرفته تا سایر موارد.این نکته هم فراموش نشود که وقتی کسی وارد سازمان شده و با طبیعت دوست می شود،دیگر حقوق و مزایا آنچنان که باید برایش مهم نیست.

کمی از جاده ی کلیبر-جانانلو و تهدیداتش بگویید؟

خوشبختانه این جاده از مرز پارک ملی عبور می کند و فقط در یک ناحیه وارد محدوده ی پارک ملی شده است.اما با این وجود،این راه ارتباطی برای جوامع محلی مزایای اجتماعی بسیاری دارد و موجب تسهیل در رفت و آمد شده است،اما زیستگاه ارسباران را تهدید می کند و به عبارتی زیستگاه حیوانات را به دو قسمت تقسیم کرد،ما نمی توانیم به حیوانات وحشی دیکته کنیم که زیستگاهت این منطقه است و از اینجا خارج نشو.حتی مواردی داشتیم که از منطقه خارج شده اند و از خروج آن ها بسیار ناراحت می شویم،چرا که می دانیم اهالی منطقه ی حفاظت شده با این موضوع آشنایند که این گونه ها حمایت شده هستند،ولی به بازگشت آن ها دیگر امید چندانی نداریم.

وجود پل های عبوری برای حیات وحش تا حدودی مرهم دل است،اما نسبت به استانداردهای بین المللی برای ساخت چنین پل هایی بسیار فاصله داریم و از طرفی تعداد پل های موجود نیز باید افزایش یابد.

این را با قاطعیت می توان گفت که اگر حضور ما در این جاده نباشد،تخلفات بسیاری روی  خواهد داد.البته افزایش تعداد سلاح های شکاری خفیف معادلات را تا حدودی بر هم خواهد زد.

فعالیت های عمرانی،معدنی و صنعتی همچون جاده کشی در منطقه را چگونه مدیریت می کنید؟

قبل از ساخت یک جاده،بایستی از اداره ی محیطزیست استعلامی صورت گیرد.پس از آن کارشناسان از خود سازمان حضور می یابند تا نسبت به صدور یا عدم صدور مجوز تصمیم بگیرند.ما تا به حال در حریم منطقه ی حفاظت شده و پارک ملی مجوزی را برای فعالیت معدن صادر نکرده ایم و امیدوارم که هیچوقت نیز صادر نشود.در صورت فعالیت های عمرانی در محدوده ی اراضی روستاها ما نمی توانیم بر اساس قانون مانع این گونه فعالیت ها شویم و تنها گزینه مان گزارش به اداره ی جهاد کشاورزی است.اما اگر فعالیت های عمرانی خارج از محدوده ی روستاها باشد و اراضی ملی را شامل شود با فوریت برخورد می شود.

برخی طرح های عمرانی هم بر اساس زون بندی منطقه برای گردشگری،مجوز می گیرند.این فعالیت ها هم در قالب طرح مدیریت جامع صورت می گیرد ولی با این وجود الزامات و ضوابط زیست محیطی به مجریان طرح ها ابلاغ می شود.

مشارکت های مردمی و تشکل های مردم نهاد در منطقه فعالیتی دارند؟

اگر بگوییم که منطقه ی ارسباران از نطر تنوع زیستی شاخص ترین منطقه ی استان است،بیجا نگفته ایم،اما متاسفانه با وجود این ما در شهرستان های منطقه،خبری از فعالیت تشکل های مردم نهاد برای محیطزیست نیست.محیطزیست باید زیر ذره بین سمن ها باشد و هم از کاستی هایمان انتقاد کنند و هم به ما در انجام وظایفمان یاری رسانند.البته این را باید خاطرنشان کنیم که بر اساس اصل  50 قانون اساسی حفاظت از محیطزیست وظیفه ای همگانی است و همگی باید چه در قالب تشکل و چه خارج از تشکل ها از محیطزیست حمایت و حفاظت کنیم.

لطفا در رابطه با توسعه گردشگری و ملاحظات زیست محیطی کمی برایمان بگویید؟

گردشگری های غیر کنترل شده خود به نوعی موجب آسیب به چهره ی منطقه شده است.در صورت تغییر چهره ی طبیعی ارسباران دیگر بسیار سخت است که ما آن را به چهره ی واقعی خویش بازگردانیم.آتش سوزی هایی که در منطقه صورت می گیرد بیشتر به صورت سهوی رخ می دهد که از گردشگران عزیز می خواهیم نسبت به این نکته توجه ویژه ای داشته باشند،چرا که این آتش سوزی ها به دلیل نبود امکانات مناسب برای اطفای حریق بسیار آسیب رسان هستند.با این وجود ما از توسعه ی گردشگری که به محیطزیست آسیب نرساند و موجب اشتغالزایی شود حمایت می کنیم.

ممنون از این که با خوانندگان گویا همراه شدید،سخنی با مردم منطقه دارید؟

از تمامی مردمی که ما را در انجام وظایف خویش یاری می کنند نهایت قدردانی را دارم و از مردم عزیز می خواهم که در حفاظت از محیطزیست مساعدت کنند،چرا که ما نیز نماینده ی خود مردم شهرستان های کلیبر و خداآفرین هستیم و اگر مردم نباشند اداره ی محیطزیست معنایی نخواهد داشت،ما فقط مامور این شده ایم که از اراضی ملی و بیت المال و حیات وحش منطقه حفاظت کنیم و در واقع همه ی مردم صاحبان اصلی این مواهب هستند.

 چاپ شده در دو هفته نامه گویا

تصویری از حاشیه ی گفت و گو: